“ต้นโยนีปีศาจ” หรือที่เคยเรียกว่า “ต้นหีผี” พบได้แห่งเดียวในขอนแก่นที่อุทยานแห่งชาติภูเวียง ต้นไม้ชนิดนี้มีตำนานเล่าขานเกี่ยวกับเจ้าเมืองที่หลงรักสาวสามัญชน โดยฝ่ายหญิงได้อธิษฐานทิ้งอวัยวะเพศและหน้าอกไว้ตามต้นไม้แล้วแปลงกายเป็นชายเพื่อตามหาเจ้าเมือง

เมื่อเวลา 11.00 น. วันที่ 31 ต.ค. 2567 ที่อุทยานแห่งชาติภูเวียง อำเภอภูเวียง จังหวัดขอนแก่น นายสุธรรม วงษ์จันทร์ หัวหน้าอุทยานฯ พาชมพืชพันธุ์ธรรมชาติในดินแดนไดโนเสาร์โบราณตามเส้นทางศึกษาธรรมชาติและแหล่งขุดซากฟอสซิล ที่นี่พบทั้งซากไดโนเสาร์และต้นไม้ที่มีตำนานซึ่งเป็นที่รู้จักกันในชื่อ “ต้นโยนีปีศาจ” โดยชาวบ้านเรียกอีกชื่อว่า “ต้นมะกอกโคก” ต้นไม้ชนิดนี้เมื่อผลแก่จะปริแตกออกคล้ายอวัยวะเพศหญิง สื่อถึงอวัยวะเพศที่นางเอกในตำนานฝากไว้ก่อนแปลงกาย

นายสุธรรมกล่าวว่า ต้นมะกอกโคกหรือต้นโยนีปีศาจพบได้เฉพาะพื้นที่อุทยานฯ และพบเฉพาะในบริเวณหลุมขุดซากไดโนเสาร์เท่านั้น เป็นพันธุ์ไม้พื้นเมืองสูงประมาณ 10-15 เมตร เปลือกหนา สามารถทนแล้งทนไฟ ผลเมื่อสุกเต็มที่จะมีขนาดประมาณ 5×3 เซนติเมตร โดยในช่วงมีนาคมถึงพฤษภาคม ผลจะออกเป็นพวงเต็มต้น

ตำนานเกี่ยวกับต้นไม้นี้เล่าว่า ท้าวปาจิต ลูกชายเจ้าเมืองเขมรหลงรักนางอรพิม สาวชาวบ้าน และพาเธอเดินทางกลับนครทม แต่เกิดพลัดหลงในป่า นางอรพิมกลัวอันตรายจึงอธิษฐานขอแปลงกายเป็นชาย และทิ้งหน้าอกไว้ที่ต้นงิ้วป่า อวัยวะเพศทิ้งไว้ที่ต้นมะกอกโคก เมื่อได้พบกันอีกครั้ง ท้าวปาจิตจำเธอไม่ได้ นางอรพิมจึงกลับไปขอคืนร่างเดิมและครองคู่กับท้าวปาจิตในที่สุด

ต้นโยนีปีศาจในอดีตเคยมีชื่อว่า “หีผี” ตามความเชื่อว่าจะสามารถป้องกันภูติผีปีศาจได้ ต่อมาสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเปลี่ยนชื่อให้เป็น “โยนีปีศาจ” ซึ่งยังคงความหมายเดิม แต่ฟังสุภาพขึ้น

นอกจากความเป็นตำนานแล้ว ผลของต้นไม้ชนิดนี้ยังใช้เป็นเครื่องรางป้องกันผีและสามารถใช้เป็นยาเย็นเพื่อลดไข้ได้อีกด้วย นักท่องเที่ยวที่สนใจสามารถมาเยี่ยมชมต้นไม้นี้ได้ที่อุทยานแห่งชาติภูเวียง